Naupawi lio ahcun midang nakin ei le din ah biatak tein iralrin ngaingai aherh. A hleice in naupawi lio ah, pum chungi nau ai sem kaa te ahcun ralrin aherh khun i a tang i kan tarlanghmi pawl na ei rih lo ding ah a ttha lai.
1. Rungtaban- Naupawi mi caah cun rungtaban hi ttih a nung ngaingai. Zeicatiah rungtaban chung i a ummi bromelain dat hin nau inn a hrawh khawh i nau inn lam zong a bit ter i naupawi mi hranga nau te kha tthang kho loin a tuah caah hrawhralnak a phan tawn.
2. Sangphaw- Naupawi mi hrangah sangphaw hring(ahmin lo mi) ei hi a poi ngaingai, Naute chiatnak dingah ttihnung ngai mi thingthei pahnihnak a si.
3. Dandalun Hnah- Dandalun i ai telmi vitamin phunphun hi minung hrangah hlawknak tampi a um ko nain, naupawi mi caah cun dandalun hnah hi ei lo ah a ttha cem, ttih a nung ngaingai.
4. Matman Hnah- Matmanti hi a thaw ngai i a hnah in siseh, a hang zongin siseh ei lo bak ah a ttha. Zeicatiah matmanti a hawng hmulmi nih hin taksa a thahter i nau inn lam ah thahnak a phanhter khawh. Cu caah nau inn a zaat ter i nau inn fawi tein a chiatter khawh.
5. Coffee- Nifatin coffee a ding mi caah cun ahar sa ngai kho men. Zingah voikhat, chun ah voikhat zaan ah voikhat ti’n coffee a dinnak nih hin taksa a zaan ter ngaingai. Asinain coffe chung i dat pakhat nih hin kan taksa chung i calcium pawl a mih lo kho i cu caah naupawi mi caah chiatnak a chuah pi khawh.
6. A Dai Tukmi Ei le Din- A hleice in lampawngah chiah lo ding i an tuahmi ei le din, sa le thinghnah tibantuk Akihnak(Frigde) ah chiah hrimhrim lo ding. Na ei duh a si le na lum ter ta lai i cu lawngah na ei tawn lai.
7. Green Tea(lakphak)- Antioxident tam ngaimi green tea ahhin coffee dat hi 200gm ai tel. Green tea zong hi coffee bantuk tein din duhnak a um ve tikah naupawi mi caah cun din lo kha a him cem ko.
Thawng Dang Reltthan: India ram chung i tapung tamcemnak pakhat Manipur hrambunh Valley-based Insurgent groups(VBIG) timi tapung pawlkawmh mi hna cu Myanmar ralkap he iremnak an ngei i Myanmar ram le India ramri ah sakhan ngei an si i Myanmar ram an um man zong thla chiar te cu Myanmar ralkap sinah an pek tawn hna.
Manipur hrambunh tapung lakin pawlkawmhnak ah mithar bik cu Pabei United National Liberation Front(UNLF) an si i ipawlkawmhnak ah a hlun bik mi hi VBIG an si. Anmah hi meitei miphun le zo miphun an si pinah kuki lei deuh an si hna. VBIG chungah UNLF(Pambei), UNLF(Koirang), People’s Liberation Army, People’s Revolutionary Party of Kangleipak, PREPAK(Progressive), Kanglei Yawol Kanna Lup le Kangleipak Communist Party ti’n ipawlkawmhnak 7 an um.
VBIG chungah tapung 700 in 800 karlak an um i Manipur chungah tangka khawl in mipi zong hnahnawhnak a pe ngai mi an si. Anmah hi Myanmar ramchung ramri ah Myanmar ralkap hnatlaknak in sakhan ngei in um mi an si. An um man cu US dollar in Myanmar ralkap sinah an pek tawn hna. May 24 ah khan Myanmar ralkap le VBIG hruaitu 14 hna cu ramri ah an i tong i Myanmar ralkap nih cun VBIG pawlkomhnak 7 chungin pawlkawmhnak pakhat ah minung 30 cio cu Myanmar ralkap hrangah rianttuan ding in le mipi kilvengtu CDF pawl do ding in an phut hna.
Mah cu an duh lo ahcun VBIG le Myanmar ralkap karlak remnak cu a ngol lai i Myanmar ramchung ah um kho ti lo ding dirhmun an si lai. Cu ti a si ruangah Myanmar ralkap i sawmnak cu VBIG lei in an pompi hna hnuah Myanmar ralkap fawm(uniform) hruk in ralkap an bawmh hna. Asinain, VBIG chungtel 4 nih cun Myanmar ralkap i sawmnak an cohlan lo ruangah Myanmar ramchung i an sakhan cu an chuah tak ve.
Cu ti rualrual cun Kuki hriamtlai pawl nih cun mipi lei ttang in Tamu mipi kilvengtu pawl sin ahcun ralkap cu an doh ve hna. Kan hnung i Tamu pengah mipi kilvengtu nih ralkap 15 an kah that timi kong zongah Kuki hriamtlai hna mipi lei ttang in a rak i tel ve mi an si. Ralkap 15 a thi mi lakah meitei 4 an i tel i cu lak ahcun Manipur tapung VBIG chungtel an si tiah Aizawl Post nih cun an tarlangh. Credit: Vapualauaw