Related Articles
A tu kan rak langhtermi hi aa tthium ka na si ahcun hmailei na lam tluannak ding caah lamhruaitu ttha pakhat a si kho, khat lei ah pasal ngei cang zong na si kho men nain zeitindah ka pasal caah hin nupi ttha ka si khawh lai timi nih na thluak a tuaitaam khawh tthiam.
Pasal ngeih ti hi bia in chim cun a fawite mi a sinain na nun kha na pasal he i hrawm ding a si cang lai caah kan sin in phuutmi ruahchannak khi tamtuk a um kho. Mi pakhat nupi kan si cang tikah zeibantuk dah nupi le nih an pasal le caah an tuah dingmi a si ti khi kan i fiang lo kho men, cun tthenkhat hmuhtonnak a ngei cangmi nih ruahnak an in cheuh caan zongah cu ruahnak cheuhmi nih cun na lung an tuaitaam khawh tthiamtthiam. Cu caah a tanglei bantuk in zeitindah nupi le nih pasal caah kan tuah dingmi hna kan rak langhtermi hi rak rel veh.
1. A Lumsaami le Dawt A Thiammi Si I Zuam: Nupa ttha sikhawhnak ding caah a tthabikmi lam a si tiah an ti tawnmi cu pasal le dawtzia a thiammi hi an si tiah an ti. Dawtnak langhtermi nih hin na pasal thinlung ah tampi rian a ttuan lai, minung hi a timh lo ahcun zeihmanh thiamkhawh a si lo, cubantuk cu ka thiam phun a si loh na ti zongah a lam na kawl tawn a hau zeicatiah pasal na ngei fom cang cu ta. Na duhdawtnak kha langhter kho dingin na sikhawh chung in lam na kawlpiak kha a herh taktak. Kan i ngei cang ko cu ta tiah khabantuk thil tete kha a sir ah kan chiah taak tawn ttheu i nifatin herhbaumi ah kan i zel tawn, rian tibantuk a si loah a herh lomi lungre i theihter tibantuk zong mu. Cubantuk nih cun kan pasal le thinlung ah ka nupi nih hin a ka daw hme maw, a ka tuammuai hme maw timi biahalnak a peek cang hna. Cu caah nupi ttha si na duh ahcun a cunglei bantuk in kan langhtermi hi tuahkhawh hrimhrim naa zuam a herh.
2. A Theithiamtu Si I Zuam Zungzal: Pakhat le pakhat i theihthiam timi hi nu/va karlak ahcun a biapi taktakmi pakhat a si. Zeitluk i a har na ti caan zongah na pasal kha theihthiam piak khawh peng i zuam koh. Theihthiam kan ti tikah ttih thlorh in ttih kha kan chim duhmi a si lo, i theihthiamnak nih hin pakhat le pakhat cung i duhdawtnak zong a karh deuh ti a si. Minung hi a hohmanh a tlingmi kan um lo, kan pasal le zong a tling dihmi an si lo. Theihthiam kan ti tikah a nawl zulh tinak kha a si lem lo hmanhsehlaw na pasal i a derthawmnak(aa harh deuhmi a um lai) tibantuk si laoh a thiam lomi biachim holhrel tibantuk hna ah khan na theihthiam ngaingai a herh. Cucu a herh taktakmi kenret pakhat a si cu nih cun nan pahnih caah tthathnemnak tampi a chuahpi hrimhrim lai.
3. Na Pasal A Herhmi Thil Kha Theihkhawh Peng I Zuam: A tu lio chanthar pa herhmi le 1950 hrawng hraang i pa herhmi kha van le vawlei in aa dang ko lai hmanhsehlaw an herhmi chungmuru taktak cu aa khat peng rih tthiamtthiam, nupi ttha sikhawhnak ding caah cun na pasal i a herhmi ah khan tha na peek hna kha a herh ve. Na pasal i a herhmi kan ti tikah khan a zungzal i mirhpiak te hna kha si lem lo, a mit ah kaa dawh sual lai lo ti’n i ttamh zungzal zong kha a si thlu lo. Zeidah a si tiah cun ka pasal nih zeidah a herh timi kha a si ko. Cu a herhmi cu nang nih a lam na kawlpiak i thazaang na peek, na bawmhchanh kha a herhmi na theihpiak cu a si cang. Na pasal kha zeitluk in dah man a ngeihzia le zeitluk in dah na zohkhenh ning a tthatzia kha na tehter/temter awk hrim a si, cuticun nupi ttha timi cu na chuak ko lai.
4. Caan Na Peek Thiam A Herh: Na duhmi le na dawtmi pasal kam/pawng i um cu vawleicung i a nuambikmi a si lai tiah tikhawh a si. Asinain na pasal kha pumpak caan peek timi ah tlukrialnak hi tawhfung pakhat a si, a zatawk na theih lo ahcun nan pahnih karlak ah sikvelhnak a chuak kho. A zungzal i an pawngkam/kingkam ah naa helhum peng a si ahcun a donghnak ah an in rem lo caan zong a um te lai, an pawngkam i um i timhpeng ahcun an thaw zong an chuah kho lai lo (capo biatak). Pakhat le pakhat karlak caan i peekthiam hi a biapi tuk, cu nih cun pumpak herhmi thil tuahkhawh caan zong a ngeihter. Caan nan i peekthiam, pumpak hmunhma nan i zohthiam a si ahcun zeitluk in dah na pasal caah na biapit zia zong kha a hngalhter chin thluahmah lai i, a ngai zong an ngai fawn lai. Cu caah a pawngkam peng i um kha i tim hlah, a caan ahcun zalong tein thlah ko, na sin ah a rak kir tthiamtthiam ko lai.
Note: A cunglei bantuk in “nupi ttha ka sikhawhnak ding caah zeibantuk dah tuah a herh” tiah kan rak langhtermi hna hi mah pumpak ruahnak, hmuhning le phuahchommi a si lo. Google ah mitampi sin in hlathlainak an tuahmi chung in kan rak leh chinmi a si, nu caah cun tthathnemnak tampi a chuahpi ttheu lai tiah zumhnak zong a um. A tu hi phun (4) lawng kan rak langhter chung tampi a taang rih, rel a phu bak na ti ahcun SHARE zongin rak kan bawm veh.
